سال هاست برای سرگرم شدن به غریبه ها زنگ می زند و اگر اجازه دهند، چند دقیقه ای هم با آنها صحبت می کند. البته خودش می گوید این کار مزاحمتی برای بقیه ایجاد نمی کند و فقط آنها را هم از تنهایی درمی آورد، اما نمی داند یا شاید هم نمی خواهد قبول کند صدای زنگ تلفن در خانه ای که بیماری در حال استراحت است یا کودکی خوابیده، چه وضعی می تواند ایجاد کند. شاید این روزها تعداد مزاحم های تلفنی کمتر از قبل شده باشد. بعضی ها می گویند همین که شماره ها نمایش داده می شود، خیلی ها را از ایجاد مزاحمت تلفنی منصرف کرده و به همین دلیل تعداد آنها کمتر شده است، اما هنوز هم بعضی ها هستند و چنان به این کار عادت دارند که حتی حاضرند به خودشان زحمت بدهند و بروند تا از یک تلفن عمومی مزاحم دیگران شوند و عده ای هم بدون ترس و واهمه از تلفن خانه یا اداره شان چنین مزاحمت هایی را برای دیگران درست می کنند.

بعضی ها با گرفتن شماره تلفن دیگران مزاحم شان می شوند، برخی با فرستادن ایمیل و چت کردن این مزاحمت ها را ایجاد می کنند و حتی گروهی هم هستند که به فکر آسیب زدن به دیگران می افتند و از افرادی برای این کار کمک می گیرند.

با این همه، فرقی نمی کند با گرفتن شماره تلفن مزاحم کسی شوید یا از طریق اینترنت و ایمیل چون مزاحمت در هر صورت مزاحمت است و دیگران را آزار می دهد. همچنین مزاحم ها و کسانی که دوست دارند برای دیگران دردسر درست کنند هم افرادی عجیب و غریب نیستند که فکر کنید هیچ وقت در طول زندگی تان آنها را ندیده اید یا نخواهید دید. مزاحم ها هم کسانی هستند مثل بقیه انسان ها، اما تفاوت هایی هم با دیگران دارند. بعضی از آنها از آزار دادن دیگران لذت می برند، بعضی ها با این کار سرگرم می شوند و تفریح می کنند، عده ای دچار اختلالات روحی هستند و به همین دلیل برای دیگران مزاحمت درست می کنند و برخی هم چون به شیوه عادی و معمول نمی توانند ارتباط برقرار کنند، این روش را به کار می گیرند.

مزاحم هایی که نمی توانند حق شان را بگیرند

به طور کلی می توان گفت افرادی که مزاحم دیگران می شوند، به دلایل متفاوتی این کار را انجام می دهند که به گفته دکتر مینا مجتبایی می توان آنها را به گروه های مختلفی تقسیم کرد.

این روان شناس در گفت وگو با جام جم در این باره توضیح می دهد: کسانی که شیوه صحیح برقراری ارتباط با دیگران را بلد نیستند و نمی توانند بدرستی با بقیه افراد ارتباط کلامی برقرار کنند یا مهارت این کار را ندارند، بناچار از شیوه های غیرمستقیم برای آسیب زدن استفاده می کنند که ایجاد مزاحمت های تلفنی هم یکی از این روش هاست.

به گفته دکتر مجتبایی کسانی که جرات و شهامت ندارند، اعتماد به نفس شان پایین است و نمی توانند راحت حرف شان را بزنند از روش پرخاشگری منفعلانه استفاده می کنند تا خشم و ناراحتی شان را نشان دهند و ایجاد مزاحمت های تلفنی هم یکی از این روش هاست. لازم نیست کسی که می خواهد مزاحم شود، فقط با غریبه ها تماس بگیرد و برای آنها مزاحمت ایجاد کند. بعضی وقت ها شرایط برعکس می شود و مزاحم ها می خواهند برای آشنایان خود دردسر درست کنند. این گروه از مزاحم ها معمولا می خواهند از شخص خاصی انتقام بگیرند یا او را اذیت کنند و به همین دلیل ممکن است چنین روش های نادرستی را به کار گیرند.

مزاحم هایی که لذت می برند

بعضی ها وقتی مزاحم دیگران می شوند، انگار بهترین لحظه های عمرشان را سپری می کنند و به هیچ عنوان نگران نتایج کارشان هم نیستند. اینها همان گروهی هستند که به گفته دکتر مجتبایی، از آزار دادن دیگران و دیدن یا شنیدن واکنش های هیجانی آنها لذت می برند؛ به همین دلیل هم ممکن است از الفاظ زشت و نامناسبی استفاده کنند و با شنیدن واکنش های هیجانی فرد، از پشت تلفن لذت ببرند.

چنین کاری برای این گروه از افراد می تواند کم کم به یک سرگرمی تبدیل شود و در نتیجه اوقاتی از روز را به این کار اختصاص می دهند؛ البته در این موارد تفاوتی هم ندارد شماره ای که با آن تماس می گیرند، آشنا باشد یا غریبه، چون در هر صورت از ایجاد مزاحمت لذت می برند و با این کار احساس خوبی پیدا می کنند. این روان شناس یادآور می شود: این افراد معمولا از این که دیگران، تحت تاثیر حرف هایشان قرار بگیرند، خوشحال می شوند و چنین وضعی برایشان لذت بخش است.

مزاحم هایی که بیمارند

عده ای هم هستند که به دلیل اختلالات روانی و مشکلات شخصیتی برای دیگران مزاحمت ایجاد می کنند که دکتر مجتبایی درباره آنها می گوید: گاهی اختلال شخصیت می تواند باعث بروز این وضع شود؛ مثلا بعضی افراد که دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند، به فکر آسیب رساندن به بقیه بوده و دائم به این کار فکر می کنند. در نتیجه ممکن است از مزاحمت های تلفنی هم برای رسیدن به هدفشان کمک بگیرند. این روان شناس با بیان این که چنین افرادی، بیمار محسوب می شوند، ادامه می دهد: این اشخاص باید تحت درمان قرار بگیرند تا مشکل آنها بموقع برطرف شود و دردسری برایشان ایجاد نکند. وی به گروه دیگری از مزاحم ها اشاره می کند و می گوید: بعضی از مزاحم ها هم دچار اختلالات جنسی هستند و می خواهند با ایجاد مزاحمت و استفاده از الفاظ زشت و نامناسب از نظر جنسی احساس خوبی پیدا کنند و ارضا شوند.

ایجاد مزاحمت به دلیل ضعف تربیتی

بعضی وقت ها، بچه ها تلفن را با اسباب بازی اشتباه می گیرند و پدر و مادر هم حرفی به آنها نمی زنند. این روش ممکن است سال های زیادی ادامه پیدا کند و چنین فردی کم کم بیاموزد با ایجاد مزاحمت می تواند سرگرم شود یا کارهایش را پیش ببرد؛ بنابراین یکی از موضوعات مهمی که در این زمینه باید در نظر داشت، شیوه تربیت کودکان در محیط خانواده است. دکتر مجتبایی نیز با تائید این مطلب، خاطرنشان می کند: در صورتی که والدین به فرزندشان نکات تربیتی را آموزش ندهند و در محیط خانواده چنین قوانینی را رعایت نکنند، ممکن است او از چنین روش هایی استفاده کند. بنابراین به توصیه دکتر مجتبایی، والدین باید نکات تربیتی و اخلاقی را به بچه ها آموزش دهند و به آنها بیاموزند به حقوق دیگران احترام گذاشته و این موارد را رعایت کنند. همچنین خود پدر و مادر هم در محیط خانواده باید چنین رفتاری داشته باشند.

جلوی این رفتار را بگیرید

اگر می دانید کسی در خانواده شما چنین کاری را انجام می دهد، حتماً با او برخورد کنید و جلوی کارش را بگیرید، چون ایجاد مزاحمت جرم است و می تواند باعث گرفتاری او شود. دکتر مجتبایی می گوید: در این موارد حتما باید علت اصلی ایجاد مزاحمت را پیدا کنید و به دنبال برطرف کردن آن باشید، زیرا گاهی ممکن است فرد مزاحم به کمک روان شناس نیاز داشته باشد تا بتواند این کار را ترک کند. در هر حال، حتی اگر فرزند خردسال شما این کار را انجام می دهد، با او برخورد کرده و این عادت ناپسند را از او دور کنید.

جواب مزاحم ها را بدهیم یا نه؟

سکوت بهتر است یا قطع کردن تلفن؟ باید جواب مزاحم را داد یا نسبت به حرف هایش بی توجه بود؟ چه واکنشی بهترین نتیجه را دارد و چه کاری باید انجام دهیم تا مزاحمت های پی درپی کمتر شود؟

دکتر مجتبایی در پاسخ به این پرسش ها می گوید: براساس نوع مزاحمت، واکنش و برخوردی که مناسب محسوب می شود هم متفاوت خواهد بود، اما به طور کلی در برخورد با مزاحم هایی که فقط برای سرگرمی تماس می گیرند، بهتر است همان ابتدا نسبت به او بی توجهی کرده و بدون هیچ صحبتی تلفن را قطع کنید تا چنین رفتار غلطی هم متوقف شود. در این مواقع، فرد مزاحم به هدفش نمی رسد و لذتی از این کار نمی برد و در نتیجه کم کم این عادت ناپسند را کنار می گذارد. اما زمانی که می دانید چه کسی مزاحم شما می شود و چرا با شما تماس می گیرد، به توصیه این روان شناس باید قاطعانه با او برخورد کنید تا بداند کارش اشتباه است و می تواند دردسرساز شود. بنابراین در صورتی که با مزاحمت های تلفنی یا انواع دیگر مزاحمت ها روبه رو شدید، بهترین واکنش را نشان دهید تا نتیجه دلخواه را به دست بیاورید.

نیلوفر اسعدی بیگی / جام جم