البته با این که مشکلات و اختلالات ذهنی و مغزی معمولا در سنین پس از میانسالی و سالمندی بروز می کند، اما از سال ها قبل باید به فکرشان باشیم و با در پیش گرفتن روش های خاصی در زندگی از ایجاد آنها پیشگیری کنیم. آن طور که دکتر میترا زراتی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در این باره می گوید: تغذیه و رژیم غذایی از دوران جنینی می تواند نقش مهم و موثری در چگونگی عملکرد مغز، قدرت تفکر و همین طور ضریب هوشی افراد ایفا کند. به عبارت دیگر، می توان چنین گفت که 9 ماه دوره جنینی و تغذیه مادر در این دوران تاثیر بسیار زیادی بر بقیه سال های عمر و زندگی انسان می گذارد.

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی در گفت وگو با جام جم توضیح می دهد: شیوه تغذیه مادر در 9 ماه بارداری بسیار مهم است و رژیم غذایی صحیح در این دوران موجب می شود، فرزندان در سال های آینده و حتی در سنین سالمندی هم توان و قدرت ذهنی و فکری مناسبی داشته باشند.

بنابراین نباید این موضوع مهم را نادیده بگیریم که دوران جنینی اولین زمانی است که نقش تغذیه صحیح در زندگی نمایان می شود و اثراتش را بر جا می گذارد. دکتر زراتی ضمن بیان این مطلب، به مطالعات انجام شده در این مورد اشاره می کند و می گوید: براساس این مطالعات، مشخص شده مادرانی که در دوران بارداری از مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین A یا C به مقدار کافی استفاده می کنند و مصرف منابع اسیدهای چرب امگا 3را نیز در نظر دارند، فرزندان شان توان و قدرت فکری بیشتری خواهند داشت و کمتر دچار مشکلات ذهنی و مغزی می شوند.

2 سال مهم در زندگی انسان

دوران جنینی را که پشت سر می گذاریم، سال ها و دوره های دیگری در زندگی پیش می آید که آنها هم می تواند نقش موثری در این زمینه ایفا کند. دکتر زراتی در این باره می گوید: دو سال اول زندگی نیز دوره مهمی است که نحوه تغذیه می تواند در وضع قدرت فکری و ذهنی فرد تاثیرگذار باشد.

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی با تاکید بر اهمیت مصرف آهن می افزاید: کودکانی که در دو سال اول زندگی به طور منظم از مکمل های آهن استفاده می کنند و با کم خونی فقر آهن وارد دوران نوجوانی و جوانی نمی شوند، در سنین بزرگسالی هم کمتر در معرض مشکلات مغزی قرار دارند.

وی یادآور می شود: در دوران نوجوانی و جوانی نیز مصرف منابع اسیدهای چرب اشباع و به طور کلی چربی های مضر می تواند سلامت فرد را به خطر بیندازد و احتمال بروز مشکلات مغزی و حتی آلزایمر را در سال های بعدی زندگی افزایش می دهد. همچنین کسانی که در رژیم غذایی شان از رنگدانه های خوراکی و مواد غذایی افزودنی دار بیش از حد توصیه شده استفاده کرده و در مقابل، مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان ها مانند میوه ها و سبزیجات رنگی را کمتر مصرف می کنند، به دلیل این که اکسیداسیون در بدن شان افزایش می یابد و سلول های مغزی هم اولین سلول هایی است که در معرض خطر قرار می گیرد، در آینده ممکن است با مشکلات مختلفی در این زمینه روبه رو شوند.

باورهایی که اشتباه است

باورهای اشتباهی هم در این میان وجود دارد که می تواند شرایط بدتری برای افراد ایجاد کند. دکتر زراتی با اشاره به این موضوع یادآور می شود: بسیاری از افراد تصور می کنند مصرف منابع غذایی حاوی فسفر مانند پنیر یا گوشت در دوران بارداری می تواند کودک را دچار مشکلاتی مانند کاهش ضریب هوشی یا کاهش تمرکز سازد در حالی که چنین باوری که در دوران بارداری و میان خانم های باردار نیز بیشتر مشاهده می شود، کاملا اشتباه است. علاوه بر این، خیلی ها هم نسبت به مصرف آهن چنین طرز فکری دارند و می گویند مصرف منابع غذایی حاوی آهن می تواند موجب بروز مشکلات مغزی شود در صورتی که این متخصص تغذیه چنین طرز فکری را اشتباه می داند و می گوید: اشخاصی که دچار کم خونی فقرآهن هستند، بیشتر از دیگران دچار مشکلاتی مانند نداشتن تمرکز، کاهش قدرت یادگیری و حتی کاهش ضریب هوشی می شوند که این مساله حتی می تواند در دوران پس از کودکی، نوجوانی و جوانی نیز مشاهده شود. علاوه بر این، خیلی ها هم به مصرف مواد حاوی کافئین روی می آورند و تصور می کنند نوشیدن قهوه و نسکافه بیش از حد می تواند قدرت تمرکزشان را افزایش دهد. این متخصص تغذیه با بیان این که مصرف کافئین موجب افزایش ضربان قلب، تنفس و میزان گردش خون می شود، می گوید: این حالات می تواند خستگی و خواب آلودگی را تا حدی کاهش دهد، اما کسانی که به مصرف روزانه کافئین عادت کرده اند، در معرض مشکلات دیگری مانند پوکی استخوان قرار خواهند داشت و به همین دلیل استفاده بیش از حد این مواد توصیه نمی شود. افت قند خون هم یکی از مواردی است که می تواند موجب کاهش تمرکز شود و به گفته دکتر زراتی باید با مصرف مواد غذایی مناسب این مشکل را برطرف کرد. البته وی تاکید می کند منظور از برطرف کردن مشکل افت قند، مصرف قند و شکر و شکلات نیست، بلکه باید از منابع قندهای طبیعی مانند میوه های تازه یا خشک استفاده شود. کسانی که دچار سردردهای میگرنی هستند نیز باید این قضیه را در نظر بگیرند و برای پیشگیری از بروز سردرد، کاهش تمرکز و توان فکری از افت قند خون جلوگیری کنند.

از کودکی به فکر باشید

هرچه سن مان افزایش می یابد و به دوران سالمندی و کهولت نزدیک تر می شویم، مشکلات و بیماری های مختلفی هم بر ای مان ایجاد خواهد شد. در این میان بسیاری از بیماری ها و اختلالات به وضع سلامت عقلی ارتباط پیدا می کند. به عنوان نمونه آلزایمر یکی از بیماری هایی است که با افزایش سن احتمال بروز آن بیشتر می شود.

دکتر زراتی در این باره می گوید: براساس نتایج مطالعات و تحقیقات، مشخص شده افرادی که از دوران جوانی حداقل سه عدد میوه در طول روز استفاده کرده اند، در آینده دیرتر از دیگران دچار مشکلاتی مانند آلزایمر می شوند. پس این موضوع بویژه برای افرادی که در خانواده شان کسی دچار این بیماری است، اهمیت خاصی پیدا می کند و باید مورد توجه قرار گیرد.

افرادی که سبک زندگی شان طوری بوده که در معرض آلودگی های مختلفی مانند سرب قرار داشته اند نیز به گفته این متخصص تغذیه باید بیشتر توجه کنند؛ چون سرب یکی از مواردی است که می تواند موجب بروز کم خونی فقر آهن شود و کم خونی فقرآهن هم عاملی است که مشکلات مغزی را به همراه دارد. وی می افزاید: در صورتی که شخصی دچار آلزایمر و مشکلات زوال عقلی شده باشد به کمک تغذیه نمی توان مشکلش را درمان کرد، اما از دوران جوانی با در پیش گرفتن یک برنامه غذایی صحیح می توان از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری کرد.

آن طور که دکتر زراتی توصیه می کند حتی اگر تا امروز به فکر این موضوع نبوده و رژیم غذایی مناسبی نداشته اید، از همین حالا مصرف منابع غذایی حاوی آنتی اکسیدان ها را در رژیم غذایی تان افزایش دهید.

نیلوفر اسعدی بیگی / گروه سلامت