به گزارش جام جم آنلاین، خشونت خانوادگی یک معضل اجتماعی است که تمام کشورهای جهان کم و بیش با آن مواجه هستند. شاید فقط نوع خشونت در کشورهای مختلف می تواند تفاوت هایی با هم داشته باشد. با این حال،? گزارش هانریون در مورد عواقب خشونت های خانوادگی می تواند شامل همه کشورهای جهان شود.  

گزارش هانریون

به درخواست  وزارت بهداشت و معلولان فرانسه، یک گروه کارشناس تحت ریاست پروفسور روژه هانریون در سال 2001 گزارشی را در مورد خشونت خانوادگی منتشر کرد که این گزارش همواره به روز شده و ارزش خود را از دست نداده است.

ماموریت کارشناسان بررسی داده های موجود در مورد خشونت علیه زنان ، برآورد تاثیر خشونت ها به روی سلامتی فیزیکی و روانی قربانیان، ارائه پیشنهادهایی با هدف بهبود اطلاع رسانی و آموزش پزشکان در رابطه با خشونت های خانوادگی و پیشبرد روش های سریع و موثر رسیدگی به قربانیان بود. در نتیجه، این گزارش به صورت یک گزارش مرجع و نقطه ای برای آغاز اقدامات متعدد دولتی ، بنیادهای خصوصی و سازمان های غیردولتی نه تنها در فرانسه و بلژیک بلکه در سایر اروپا درآمد.

در سال 2001 این گزارش به این نتیجه رسیده بود که از هر 10 زن مورد پرسش قرارگرفته یک زن قربانی خشونت های خانوادگی بوده است. امروز از هر 5 زن اروپایی یک زن مشمول این معضل است!

امروزه، در فرانسه هر سه روز یک زن زیر ضربات کتک شریک زندگی اش کشته می شود!

در بسیاری از کشورها ، این خشونت بی جهت هنوز به عنوان حریم شخصی محسوب شده و مساله ای است که دور از چشم بیگانگان در داخل خانواده حل و فصل می شود. حتی در بلژیک هم اخیرا این پرونده ها بدون رسیدگی بایگانی نمی شوند. هنگامی که یک زن جرات می کند به شریک زندگی اش پاسخ منفی داده و از او شکایت کند، عامل خشونت در دادگاه های جزایی تحت تعقیب قرار می گیرد.

هر سال در بلژیک 3700 پرونده در ارتباط با خشونت های خانوادگی گشوده می شوند. امروزه، در فرانسه هر سه روز یک زن زیر ضربات کتک شریک زندگی اش کشته می شود!
 
وضعیت یک معضل اجتماعی

همه افراد در پیرامون خود زنی جوان یا میانسال ،فقیر یا ثروتمند را می شناسند که مچ دستش باند پیچی شده یا نشانه های کبودی روی چهره و بازوهایش مشاهده می شود و ناشیانه گاهی هم در حضور شوهرش ادعا می کند که به در برخورد کرده ، به زمین خورده است یا هنگام رسیدگی به گلدان های گل مجروح شده است. چند ماه بعد، مطلع می شوند که این زن طلاق گرفته است.

در نتیجه، برای بررسی گستردگی این معضل اجتماعی نیازی نیست که راه دوری را برویم. نویسنده مقاله می گوید:  از هر پنج زن بالای 40 سال که می شناسد دو نفر از آنها در جریان 10 سال اخیر قربانی خشونت های خانوادگی بوده اند. خوشبختانه در مورد آنها می توان گفت که خشونت ها بیش از چند ماه دوام نیاوردند زیرا در پی آن زن از شوهرش جدا شد یا شوهر او را رها کرد. به هرحال، زن ها طلاق گرفتند اما ناگزیر و برخلاف میلشان زیرا شوهرشان را دوست داشتند.

از سوی دیگر، مردهایی که هرگز در جریان یک جر و بحث از خود خشونت نشان نداده اند ناگهان به دلیل رفتار یا کلماتی به خشم آمده و به جای اینکه همسرشان را بزنند اشیایی را به اطراف پرتاب کرده یا شاید هم ضربات خود را به دیوار یا یک مبل کوبیده اند، یا برای اینکه زنشان را کتک نزنند تنها به تکان دادن او اکتفا کرده اند. در بهترین حالت ، مرد از خانه خارج می شود و در بدترین حالت می توان نتیجه را حدس زد. اینها نشانه های هشداردهنده بروز خشونت های خانوادگی هستند که باید فورا کنترل شده و مهار شوند.

این خشونت بی دلیل اگر کنترل نشود عواقب پنهان اما مسلمی دارد. این گونه خشونت، قربانیان را در یک شرایط روانی استرس زا و متضاد قرار می دهد؛ شرایطی بین عشق و کینه، پیوند و جدایی، زندگی مشترک و انزوا، شوهر و فرزندان و غیره، که گاهی به آن مشکلات اجتماعی – اقتصادی، مشکلات سلامتی، مشکلات اداری، از دست دادن درآمد و... افزوده شده و تصمیم گیری را دشوار تر می سازند.

در واقع، قربانی از خود می پرسد که برای حفظ زندگی مشترک، فرزندانش، رفاهش و گاهی تنها منبع درآمدش باید در خانه باقی مانده و اجازه تداوم این خشونت را  بدهد و این استرس روزانه را تحمل کند یا این که قید همه چیز را بزند. در این صورت تنها خواهد ماند و امکان دارد در صورت عدم اشتغال بی خانمان شود که باید تمام نگرانی ها و دردسرهای اداری را نیز به آنها افزود.

خشونت خانوادگی به یک مشکل اجتماعی تبدیل شده است که هنوز در بسیاری از موارد یک (تابو) یا مساله ای ناگفتنی است

پس از فوت یک شخص عزیز، طلاق دومین واقعه غم انگیز زندگی زوج ها است و از دست دادن کار در مقام سوم قرار دارد.

خشونت خانوادگی به یک مشکل اجتماعی تبدیل شده است که هنوز در بسیاری از موارد یک (تابو) یا مساله ای ناگفتنی است. به همین دلیل باید این معضل را مطرح کرد تا قفل زبان ها باز شده و تمام نقش آفرینان آن را از جمله مهاجمان بالقوه و قربانیان  ودر عین حال پزشکان را متوجه اهمیت این مشکل کرد تا بتوان به آنها در شناخت اتفاقاتی که می توانند ناشی از خشونت های خانوادگی بوده و بیماریهایی که از آن نشات می گیرند، کمک کرد.

عوارض فیزیکی و روانی

خشونت فیزیکی نسبت به زنان اغلب به صورت کبودی ها، خون مردگی ها، زخم های سطحی و شکستگی ها مشخص می شود که ناشی از ضربات دست است که به ویژه به چهره، جمجمه، گردن و پایین تنه وارد می آیند.

گزارش هانریون خاطرنشان می کند که خشونت های فیزیکی فقط به کتک زدن محدود نمی شوند و همراه با دشنام دادن، تهدید کردن بوده و اغلب به روابط جنسی اجباری منتهی می شوند. بنابراین حالت تنش، ترس و اضطراب در زنان کتک خورده از سوی مهاجمانشان ایجاد می شود که می تواند منجر به انواع گوناگون اختلال های روانی از جمله اختلال های  احساسی، روحی، افسردگی، اختلال در خواب، اختلال در تغذیه و غیره شود.

رسمیت یافتن جرم «خشونت روانی» در فرانسه

در آغاز ژوئن سال 2010 پارلمان فرانسه با اکثریت آرا یک لایحه قانونی در مورد تشدید مبارزه علیه خشونت نسبت به زنان را تصویب کرد که به ویژه در آن رسمیت یافتن «خشونت روانی» به عنوان یک جرم طرح شده است.

به رغم تصویب این قانون مشکل تشخیص مفهوم خشونت و اثبات آن وجود دارد.

جرم خشونت روانی به عنوان «موارد مکرر» که می توانند شامل خشونت های گفتاری یا سایر تهاجمات، وخامت شرایط زندگی که منجر به اختلال سلامت فیزیکی یا روانی شود تعریف شده است.
اثبات آن می تواند با ارائه مدارک الکترونیکی (پیام روی پاسخگوی تلفنی، ویدئو، پیامک، ایمیل و غیره) همچنین مدرک بسیار مستدل گواهی پزشکی صورت گیرد.
حداکثر مجازات این جرم سه سال زندان و پرداخت 75 هزار یورو جریمه تعیین شده است.

در فرانسه، از هر 80 هزار پیامی که هر ساله از سوی شماره تلفن پاسخگوی ویژه خشونت های خانوادگی دریافت می شوند 84 درصد مربوط به خشونت های روانی هستند.

براساس مدارک دولت فرانسه، بین سال های 2009 و 2010 میلادی 675 هزار زن قربانی خشونت ها شده اند. در سال 2007 میلادی 166 زن و در سال 2008 میلادی 158 زن بر اثر خشونت های خانوادگی جان خود را از دست داده اند. قتل در میان زوج ها حدود 20 درصد کل موارد قتل را تشکیل می دهند.

دادگاه های فرانسه در بین سال های 2005 تا 2008 به 59427 پرونده خشونت های خانوادگی رسیدگی کرده اند در حالی که تعداد افراد محکوم شده در رابطه با این جرم بین این سال ها از 10684 نفر به 16773 نفر افزایش یافته است.

کودکان هم قربانی هستند

در حدود 70 درصد موارد خشونت های خانوادگی در حضور کودکان انجام شده و در 10 درصد موارد آنها نیز مستقیما مورد خشونت قرار می گیرند در کودکان اختلالات فیزیکی و روانی مشابه آنچه در مادرشان بروز می کند، مشاهده می شود.

همان گونه که محققان خاطرنشان می کنند «خشونتی که کودک شاهد آن است همان تاثیراتی را به روی او دارد که به روی قربانی برجا می گذارد. این گونه کودکان مستعد ابراز خشونت هستند زیرا این تنها الگوی رفتاری است که می شناسند.

بنابراین در اغلب موارد، یک چرخه غلط از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. این مساله حتی شامل نوزادانی که متولد می شوند نیز خواهد شد و محققان تاکید می کنند بارداری یکی از دوره هایی است که زنان به ویژه مورد خشونت قرار می گیرند.

در واقع، گاهی شوهر دیگر همسرش را قبول ندارد، این نوزاد یا این زندگی خانوادگی را نمی خواهد، از سوی دیگر زن نیز به نوبه خود می تواند گاهی شوهرش را به حال خود رها کند تا اندکی بیشتر به خودش رسیدگی کند. این نکته هم وجود دارد که گاهی زن اخلاق و رفتارش را در دوران بارداری نسبت به شوهرش تغییر می دهد.

در عین حال، کودکی که متعلق به ازدواج قبلی زن و شوهر است می تواند منشا درگیری باشد، به ویژه  اگر این کودک از تربیت صحیحی برخوردار نبوده و نازپرورده باشد.

این رفتارهای اغلب ناخودآگاه بی آن که خشونتی در آنهاباشد می تواند در مرد آشوب هایی را ایجاد کند، زیرا احساس می کند به دام افتاده، مورد بی اعتنایی قرار گرفته، به حال خود رها شده یا از اداره اوضاع ناتوان است. همه اینها می توانند ریشه های درگیری هایی باشند که در نهایت به خشونت های زبانی یا فیزیکی منجر می شوند.

چهره مردان مهاجم و خشن

براساس گزارش هانریون 85 تا 95 درصد مردان مهاجم الکلیک (معتاد به الکل) هستند البته در گزارش های دیگری این آمار بین 54 تا 12 درصد متغیر است. در گزارش های دیگر، عوامل خشونت در مردان، ضعف جنسی، روان پریشی، انحراف های اخلاقی (12 تا 25 درصد) عنوان شده است. همین طور مردانی که در کودکی قربانی خشونت یا سوءاستفاده جنسی شده اند، در بزرگسالی خود به عامل خشونت مبدل می شوند.

هنگامی که این مردان خشونت نشان می دهند تنها همسرشان در معرض خشونت آنها نیست بلکه آنها کودکان خود را نیز هدف قرار می دهند. بسیاری از عوامل در گسترش خشونت موثر هستند.

مردانی که در کودکی قربانی خشونت یا سوءاستفاده جنسی شده اند، در بزرگسالی خود به عامل خشونت مبدل می شوند

گزارش هانریون خاطرنشان می کند: فرد مهاجم دارای هر گونه شخصیتی که باشد، برخی عوامل شناخته شده در بروز آن تاثیرگذار هستند: حسادت، جدایی، طلاق، بیکاری غیرمنتظره، تزلزل، بارداری یا تولد یک نوزاد.

52 درصد موارد خشونت در محیط های محروم رخ می دهند. این آمار به این مفهوم است که اقشار مرفه تر نیز عملا با این معضل دست به گریبان هستند. این خشونت همچنین در میان کارکنان بلندپایه نیز مشاهده می شود. به ویژه در میان مردان مستبد که مقام های فرماندهی دارند.

فقدان آموزش و گفتمان

به طور کلی، در زندگی زناشویی، خشونت نسبت به زنان اغلب ریشه در گذشته مردان و به ویژه در نوجوانی آنها و طرز تربیتشان دارد. شکاف میان زوج ها که در پی بروز خشونت روی می دهد نیز معمولا ریشه در آموزش زوج ها و فقدان گفتمان در آنها دارد. فقدان آموزش و گفتمان عوامل اغلب هشدار دهنده ای در بروز درگیری های بالقوه هستند.

در واقع، به جای یافتن راه حل و نوعی سازش برای اجتناب از درگیری، هر یک از زوج ها نارضایتی ها یا تذکراتی که نسبت به همسرش را دارد در خود نگه داشته و آشکار نمی کند زیرا از واکنش، رنجش یا از دست دادن او بیم دارد.

اما رفتاری این چنین به مراتب بدتر از صراحت گفتار است. زیرا عدم صراحت با زوج و خودداری از گفتمان با وی موجب می شود تا زوج ها مستقیما مسیری بن بست را در پیش گیرند. یکی از آنها نگرش انتقادی به دیگری داشته، در حالی که آن یکی تصور می کند همه چیز به خوبی پیش می رود و این وضع تا روزی که پیوند آنها از هم بپاشد، دوام خواهد داشت.

بالعکس، دادن تذکرات رنجش آور بی وقفه به همسر در عین حال به مفهوم این است که آنها با هم تفاهم نداشته و اگر دو طرف تغییری در رفتارشان ندهند، به طور قطع نمی توانند به زندگی مشترک ادامه دهند. در این حالت بهتر است هر چه زودتر از یکدیگر جدا شوند، به جای این که این خشونت پنهان را خود تحمل کرده یا به دیگری تحمیل کنند و خطر درگیر شدن را به جان بخرند.

در جریان سال های 2000-1990 شمار مشورت های پزشکی در مورد خشونت خانوادگی سه برابر و در بین سال های 2001 تا 2007 دو برابر شده اند. این نشانه بسیار مثبتی از توجه افکار عمومی نسبت به معضل خشونت خانوادگی است.

در واقع، جوانان امروزی در مورد این مساله به مراتب از جوانان نسل قبل اطلاعات بیشتری دارند، زنان مصمم به صحبت کردن بیش از پیش در این مورد هستند. با این حال، هنوز موانعی وجود دارند که ناشی از سنت ها، فرهنگ و فقدان تخصص پزشکان هستند. همچنین ترس از شکایت از بیم خشونت بیشتر یا هراس برای از دست دادن ممر معاش در مورد زن هایی که کار نمی کنند از جمله موانع دیگری هستند که آنها را ناگزیر به سکوت می کنند.

منابع: گزارش هانریون، سایت وزارت بهداشت دولت فرانسه، سازمان عفو بین الملل.

مترجم: شباهنگ افتخار بنی هاشمی